Ngày 28/4/2021, Nhạc sỹ Thái My phát hiện trên trang Mạng xã hội Imuizik – thuộc quản lý của Tổng công ty Viễn thông Viettel có sử dụng 08 bài hát của Nhạc sỹ Thái My để cho người dùng sử dụng làm nhạc chờ có trả phí, cụ thể là những bài hát: nỗi lòng chàng đẹp trai, xin em một lần thứ tha, tôi sẽ không buông xuôi, đời nhạc sĩ,… Nhạc sỹ Thái My hiện đang là chủ sở hữu hợp pháp quyền tác giả, quyền liên quan đối với các bản ghi của 08 bài hát mà Imuzik đang đăng tải và khai thác doanh thu trên các phương tiện truyền thông của Imuzik.

Trang mạng xã hội Imuzik

Bài hát Xin em một lần thứ tha của nhạc sỹ Thái My được đăng tải trên trang imuzik (Ảnh chụp)

Trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian

Hiện nay, trách nhiệm của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian trong việc bảo hộ quyền tác giả và quyền liên quan trên môi trường mạng Internet được quy định tại Thông tư liên tịch 07/2012/TTLT-BTTTT-BVHTTDL. Khái niệm dịch vụ được định nghĩa bao gồm: dịch vụ viễn thông, dịch vụ Internet, dịch vụ mạng xã hội trực tuyến, dịch vụ tìm kiếm thông tin số,…

Imuzik là mạng xã hội cung cấp dịch vụ nhạc chờ cho phép cài đặt các bản nhạc, ca khúc trong khi chờ người nghe nhấc máy. Mạng xã hội Imuzik thuộc quản lý của Tổng công ty Viễn thông Viettel, Viettel được xác định là doanh nghiệp viễn thông cung cấp dịch vụ trung gian trên môi trường mạng Internet. Theo quy định tại thông tư này, trách nhiệm và quyền hạn của doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian được quy định tại điều 4, điều 5.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian phải chịu trách nhiệm trực tiếp bồi thường thiệt hại do vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ và pháp luật khác có liên quan trong các trường hợp sau:

a) Là nguồn khởi đầu đăng tải, truyền đưa hoặc cung cấp nội dung thông tin số qua mạng viễn thông và Internet mà không được phép của chủ thể quyền;

Theo đó, trường hợp Viettel là doanh nghiệp viễn thông cung cấp dịch vụ trung gian sẽ phải chịu trách nhiệm trực tiếp bồi thường thiệt hại khi thực hiện hành vi đăng tải, truyền đưa hoặc cung cấp nội dung thông tin số trên môi trường mạng Internet mà không được phép của chủ thể quyền. Cung cấp nội dung thông tin số của Imuzik bao gồm những bản nhạc chờ, bài hát của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả.

Nền tảng mạng xã hội Imuzik cho phép người sử dụng, đơn vị thứ ba có thể đăng tải, cung cấp, chia sẻ các thông tin, bài hát trong lĩnh vực âm nhạc lên trên nền tảng của mình. Trên vai trò là đơn vị chủ quản của Imuzik, Viettel có trách nhiệm phải đảm bảo rằng những nội dung khi được đăng tải phù hợp với quy định của luật sở hữu trí tuệ hiện hành như nghĩa vụ về xin phép, trả tiền nhuận bút, thù lao cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả. Theo thông tư này, Viettel có quyền đơn phương từ chối cung cấp dịch vụ; thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát nhằm ngăn chặn những nội dung thông tin vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan. Quy định này tạo cơ sở cho những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trung gian phải có trách nhiệm đảm bảo nội dung mà mình cung cấp phù hợp với quy định của luật sở hữu trí tuệ.

Các cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ trung gian vi phạm quyền tác giả, quyền liên quan có thể bị phạt hành chính hoặc truy tố hình sự theo Điều 225 Bộ luật Hình sự quy định về tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan. Với cá nhân mức phạt hành chính cao nhất là 1.000.000.000 đồng, mức phạt tù có thể lên tới 3 năm tù giam, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề tối đa lên tới 5 năm. Với tổ chức có thể bị phạt đến 3.000.000.000 đồng, có thể bị cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định hoặc cấm huy động vốn tối đa đến 03 năm.

Sự việc của nhạc sỹ Thái My và Imuzik nhìn dưới góc độ pháp lý

Được biết trước đó, vào năm 2011, nhạc sỹ Thái My đã ký kết hợp đồng hợp tác với Công ty cổ phần tập đoàn Vina (VNG) về việc chuyển quyền sử dụng và kinh doanh những bài hát của nhạc sỹ Thái My, các tác phẩm được chuyển nhượng cũng là những bài hát được đăng tải trên Imuzik như: nỗi lòng chàng đẹp trai, xin em một lần thứ tha, tôi sẽ không buông xuôi, đời nhạc sĩ,… Theo như tìm hiểu, công ty Cổ Phần Vina (VNG) cũng chính là đơn vị phát hành các bản ghi này trên trang mạng xã hội Imuzik của Viettel, vậy liệu có hay không hành vi xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan đối với những tác phẩm của nhạc sỹ Thái My ?

Thứ nhất, cần khẳng định rằng nhạc sỹ Thái My là chủ sở hữu hợp pháp Quyền tác giả, Quyền liên quan đối với các bản ghi của 08 bài hát mà Imuzik đang đăng tải và khai thác doanh thu trên các phương tiện truyền thông của Imuzik. Căn cứ theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 14 Luật Sở hữu trí tuệ hiện hành thì các bản ghi 08 bài hát của Nhạc sỹ Thái My mà Imuzik đang đăng tải, khai thác doanh thu trên các phương tiện truyền thông của Imuzik thuộc loại hình tác phẩm âm nhạc

Thứ hai, Công ty Cổ phần VNG và nhạc sỹ Thái My có ký kết hợp đồng hợp tác vào ngày 11 tháng 3 năm 2011. Tại Điều 8.1 của hợp đồng này có quy định rất cụ thể như sau:

“Hợp đồng có hiệu lực 01 (một) năm kể từ ngày ký và sẽ tự động gia hạn và có hiệu lực thêm 01 (một) năm nữa”

Theo đó, hợp đồng đã hết hiệu lực vào ngày 11 tháng 3 năm 2013. Từ thời điểm này cho đến nay, nhạc sỹ Thái My không có phát sinh bất kỳ thỏa thuận nào cho phép Công ty Cổ phần VNG tiếp tục sử dụng các bản ghi âm, ghi hình bao gồm quyền tác giả, quyền liên quan của nhạc sỹ Thái My để cung cấp, kinh doanh dịch vụ nhạc chờ Imuzik.

Thứ ba, hành vi đăng tải và khai thác doanh thu từ các bản ghi của nhạc sỹ Thái My trên các phương tiện truyền thông của Imuzik có dấu hiệu của hành vi khai thác, sử dụng Quyền tác giả, Imuzik cần phải thực hiện việc xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho Nhạc sỹ Thái My. Căn cứ theo quy định tại khoản 1, khoản 3 Điều 20 Luật sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung năm 2019 quy định về Quyền tài sản của tác giả, theo các quy định này, (đ) quyền truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử hoặc bất kỳ phương tiện kỹ thuật nào khác là Quyền tài sản thuộc Quyền tác giả; và khoản 3 quy định: việc tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng quyền này phải xin phép và trả tiền nhuận bút, thù lao, các quyền lợi vật chất khác cho chủ sở hữu quyền tác giả.

Thứ tư, việc đăng tải các bản ghi 08 bài hát của Nhạc sỹ Thái My trên các nền tảng mạng xã hội của Imuzik nhằm khai thác quảng cáo là hành vi khai thác, sử dụng Quyền liên quan của Nhạc sỹ Thái My, đây là hành vi phải trả tiền nhuận bút, thù lao theo thỏa thuận cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả căn cứ theo khoản 1 Điều 32 Nghị định 22/2018/NĐ-CP. Theo quy định này, hành vi sử dụng bản ghi âm, ghi hình để phát sóng bằng phương tiện vô tuyến hoặc hữu tuyến, bao gồm cả việc truyền qua vệ tinh, môi trường kỹ thuật số đã được công bố nhằm mục đích thương mại để phát sóng có tài trợ, quảng cáo được coi là hành vi sử dụng trực tiếp bản ghi âm, ghi hình.

Nhạc sỹ Thái My cho biết, đã nhiều lần liên hệ Viettel yêu cầu gỡ bỏ toàn bộ các tác phẩm của mình do Imuzik đang khai thác xâm phạm, tuy nhiên Viettel im lặng và bất hợp tác. Xét trên góc độ pháp lý, Viettel đang vi phạm pháp luật và tìm cách đẩy quả bóng trách nhiệm cho Imuzik. Ở khía cạnh khác, chúng ta thấy rằng, Viettel không thể “nhắm mắt” hưởng lợi phí dịch vụ khi biết người khác đang sử dụng hệ thống của Viettel để kinh doanh trái pháp luật, ở đây là tác phẩm âm nhạc, nếu là ma túy, súng đạn, bom mìn thì liệu Viettel có vô trách nhiệm như vậy không.     

Nhạc sỹ Thái My cho biết đã hoàn tất hồ sơ yêu cầu Thanh tra Bộ thông tin và truyền thông kiểm tra xử lý đồng thời khởi kiện Viettel. Tác giả sẽ tiếp tục theo dõi và cập nhật thông tin vụ việc trong thời gian tới.

Lưu ý: Bài viết dựa trên quan điểm khoa học và thực tiễn, không nhằm quảng bá cho bất kỳ cá nhân, tổ chức nào.

          Hà Trung VCOP